مباحث مطرح شده در این جلسه:
تفصیل فاضل تونی
حکم تکلیفی و وضعی
بیان کفایه

خلاصه درس:
بحث در تفصیلات استصحاب بود.
یک تفصیل دیگر که خیلی مهم است تفصیل فاضل تونی است که فرموده: استصحاب در احکام تکلیفیه جاری می‌شود و در احکام وضعیه جاری نمی‌شود.
ظاهرأ کلمه حکم وقتی تقسیم می‌شود بر تکلیفی و وضعی، این کلمه حکم، مشترک معنوی است نه لفظی؛ یعنی باید قدر مشترکی بین احکام تکلیفی و وضعی باشد. برخی مثل امام خمینی فرموده اند: قدر مشترک احکام تکلیفی و وضعی همان چیزی است که شارع جعل کرده است.

اشکال بر امام خمینی:
اشکال اول: وقتی بگوییم حکم یعنی آن چیزی که شارع جعل کرده است، حال شارع یک وقت وجوب جعل کرده می‌شود تکلیف، یک وقت هم شارع طهارت جعل کرده که می‌شود وضعی و این یک جامع انتزاعی است و آنچه که می‌گویند باید قدر مشترک باشد منظور قدر مشترک ماهوی است نه انتزاعی.
اشکال دوم: ما یک احکام وضعی داریم که اصلا مجعول شارع نیستند مثل سببیت.

استاد: بهتر این است که بگوییم حکم بر دو قسم است وضعی و تکلیفی و لازم نیست تعریف کنیم چون هیچ حکم شرعی روی کلمه حکم نرفته است.

آخوند در کفایه:
احکام وضعی بر سه قسم است:
۱- احکام وضعی که اصلا قابل جعل نیستند نه مستقلا و نه تبعا.
۲- احکام وضعی که قابل جعل هستند اما تبعا و نه مستقلا.
۳-احکام وضعی که هم مستقلا و هم تبعا قابل جعل هستند.