مباحث مطرح شده در این جلسه:
یکی دیگر از تنبیهات استصحاب، اصل مثبت
اصل مثبت یعنی چه؟ یعنی گاهی شارع یک چیزی را تعبد به بقاء میکند و آن چیز یک لوازمی دارد و این لوازم گاهی لوازم شرعی است و گاهی لوازم عقلی است و گاهی لوازم عرفی است، اگر شارع تعبد به چیزی کرد لوازم شرعی آن ثابت میشود اما اگر لوازم عرفی و عقلی داشت به اینها میگویند اصل مثبت و گاهی این لوازم عقلی و عرفی یک آثار شرعی دارد و این آثار دیگر حجت نیست.
مطلب بعدی این است که اصل مثبت یک بحث عقلی است یا یک بحث نقلی؟ شیخ انصاری میگوید اصل مثبت عقلا حجت نیست اما آخوند میگوید روایات، اصل مثبت را شامل نمیشود.
مطلب بعدی دلیل حجت نبودن اصل مثبت است: شیخ انصاری میگوید استصحاب یعنی جعل مماثل در اینصورت جعل به آثار شرعی تعلق دارد و هیچ وقت آثار عرفی و آثار عقلی قابل جعل نیست پس اصل مثبت حجت نیست.
آخوند در کفایه میگوید اصل مثبت حجت نیست به دو دلیل: اولا اصل مثبت خارج از قدر متیقن ادله حجیت استصحاب است یعنی آن لا تنقض الیقین بالشک، قدر متیقنش آثار شرعی است و آثار عرفی و عقلی خارج از قدر متیقن ادله حجیت استصحاب است. ثانیا حدیثی که میگوید لا تنقض الیقین بالشک، این یقین مسلما نقض شده پس یعنی لا تنقض الآثار یقین، و وقتی شارع میگوید آثار یقین را نقض نکن یعنی آثار شرعی را نقض نکن نه آثار عقلی و عرفی.