مباحث مطرح شده در این جلسه:
اصل سببی و اصل مسببی

خلاصه درس:
بحث در تفصیلی بود که آیت‌ﷲ خویی فرموده که استصحاب در شبهات حکمیه حجت نیست و در شبهات موضوعیه حجت است.
یک اشکال بر آیت‌ﷲ خویی این بود که اینجا استصحاب جاری می‌شود چون سه استصحاب داریم نه دو استصحاب. جواب این اشکال را گفتیم.
شاید کسی بگوید اینجا سه استصحاب نداریم و یک استصحاب داریم آن هم استصحاب بقاء مجعول است. علتش این است که اگر رابطه بعضی از این اصول عملیه، رابطه سبب و مسببی بود، اصل سببی حکومت یا ورود دارد بر اصل مسببی، در این صورت اصل مسببی جاری نمی‌شود و تعارض برطرف می‌شود.

استاد: این اشکال وارد نیست چون این حرف یک شرطی دارد و آن شرط این است که باید اصل مسببی معلول شرعی این سبب باشد، اینجاست که می‌گویند یک اصل بر یک اصل دیگر حکومت دارد. اما اگر دو اصل داریم که سببیت و مسببیت آنها تکوینی است نه تعبدی، اینجا معلوم نیست اصل سببی بر اصل مسبب مقدم باشد.
یک احتمال دیگر هم هست و آن این است که استصحاب عدم جعل با استصحاب بقاء مجعول تعارض ندارند چون احکام وقتی حجت هستند که موضوعشان فعلی باشد در این صورت اطاعت این حکم واجب می‌شود.

استاد: ما دو استصحاب داریم یکی عدم جعل و یکی هم استصحاب مجعول که تعارض و تساقط می‌کنند، علتش این است که احکام شرع همیشه مثل یک قضیه شرطیه هستند و معنایش این است که ما باید موضوع را مقدر فرض کنیم.