مقـدمـه : یکی از قواعد فقهی لاضرر است. نباید از این قاعده در اصول بحث شود اما چون مطرح شد فاضل تونی فرموده شرط برائت اینست که موجب ضرر نشود بحث لا ضرر اینجا مطرح می¬شود.
روایات مربوط به لاضرر : برخی مانند فرزند علامه حلی مدعی شده روایات متواتر برای لاضرر و لا ضرار فی الاسلام داریم. که البته این خیلی بعید است چون اگر همه روایات اهل سنت و شیعیان را کنار هم بگذاریم باز به تواتر نمی¬رسد. نقل مکرر یک روایت در کتب متعدد، سبب تواتر نمی¬شود. برخی روایات را بررسی می¬نماییم؛
روایت: «مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ الصَّيْقَلِ عَنْ أَبِي عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع كَانَ لِسَمُرَةَ بْنِ جُنْدَبٍ نَخْلَةٌ فِي حَائِطِ بَنِي فُلَانٍ فَكَانَ إِذَا جَاءَ إِلَى نَخْلَتِهِ يَنْظُرُ إِلَى شَيْءٍ مِنْ أَهْلِ الرَّجُلِ يَكْرَهُهُ الرَّجُلُ قَالَ فَذَهَبَ الرَّجُلُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَشَكَاهُ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ سَمُرَةَ يَدْخُلُ عَلَيَّ بِغَيْرِ إِذْنِي فَلَوْ أَرْسَلْتَ إِلَيْهِ فَأَمَرْتَهُ أَنْ يَسْتَأْذِنَ حَتَّى تَأْخُذَ أَهْلِي حِذْرَهَا مِنْهُ فَأَرْسَلَ إِلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ ص فَدَعَاهُ فَقَالَ يَا سَمُرَةُ مَا شَأْنُ فُلَانٍ يَشْكُوكَ وَ يَقُولُ يَدْخُلُ بِغَيْرِ إِذْنِي فَتَرَى مِنْ أَهْلِهِ مَا يَكْرَهُ ذَلِكَ يَا سَمُرَةُ اسْتَأْذِنْ إِذَا أَنْتَ دَخَلْتَ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص- يَسُرُّكَ أَنْ يَكُونَ لَكَ عَذْقٌ فِي الْجَنَّةِ بِنَخْلَتِكَ قَالَ لَا قَالَ لَكَ ثَلَاثَةٌ قَالَ لَا قَالَ مَا أَرَاكَ يَا سَمُرَةُ إِلَّا مُضَارّاً اذْهَبْ يَا فُلَانُ فَاقْطَعْهَا وَ اضْرِبْ بِهَا وَجْهَهُ.»
امام فرمود: سمره بن جندب درخت نخلی در خانه کسی داشت. هر وقت هم می¬خواست به سراغ نخلش برود، به زن صاحبخانه چشم چرانی می¬کرد. صاحب خانه به پیامبر اکرم ص شگایت کرد و عرض کرد سمره بی اجازه وارد خانه من می¬شود اگر شما صلاح می¬دانید به او بگویید اجازه بگیرد تا همسر من حجاب کند. پیامبر اکرم ص او را خواست و به او فرمود چرا فلانی از تو شکایت دارد و می¬گوید تو بی اجازه وارد منزلش می¬شوی. هر وقت می-خواهی داخل خانه شوی اجازه بگیر. پیامبر فرمود می¬خواهی بجای این درخت یک درخت در بهشت داشته باشی؟ عرض کرد خیر. پیامبر اکرم فرمود آیا می¬خواهی به جای این درخت، سه درخت در بهشت داشته باشی؟ عرض کرد خیر. پیامبر اکرم فرمود: من می¬بینم تو فقط می¬خواهی ضرر بزنی. بروید و درختش را بکنید و جلویش بیندازید.
بررسی دلالی: در این روایت لاضرر و لا ضرر وجود ندارد. البته روایات با الفاظ دیگری هم آمده است.
