مقـدمـه: یک قول این بود که نماز جمعه در زمان غیبت حرام است و مشروع نیست.
استدلال قائلین به حرمت و نقد آن
• یک دلیل حرمت نماز جمعه که مطرح نموده¬اند این که ما یقین داریم روز جمعه نماز ظهر واجب است و اگر کسی بخواند بری الذمه می¬شود و نماز جمعه مشکوک است و نمی¬دانیم اگر بخوانیم برائت ذمه پیدا می¬کنیم یا خیر. بعباره اخری اشتغال یقینی برائت یقینی می-خواهد. ما می¬دانیم جمعه ظهر به یک تکلیفی مشغول هستیم. اگر نماز ظهر بخوانیم همه قبول دارند بری الذمه می¬شویم ولی در مورد نماز جمعه مشکوکیم. پس باید نماز ظهر بخوانیم.
پاسخ استدلال بالا اینست که اصل این که گفته می¬شود نماز ظهر در روز جمعه یقینا واجب است و نماز جمعه مشکوک است این اول بحث است شاید کسی بگوید من نمی دانم روز جمعه نماز ظهر واجب است یا خیر. اگر بخواهیم طبق اصول بحث کنیم باید بگوییم این جای شک در مکلف به است و مجرای احتیاط است.
• استدلالی که به نفع قائلین به حرمت نماز جمعه می¬توان آورد این که اگر نماز جمعه واجب باشد و بخواهند در هر شهری امام جمعه تعیین کنند، فتنه به پا می¬شود. فتنه حرام است ولذا تعیین امام جمعه و اقامه نماز جمعه حرام است.
جواب دلیل بالا اینست که امام جمعه باید عادل باشد و اگر شخصی به جهت انتساب فتنه به پا کند، او عادل نیست. در صورت لزوم عدالت در نماز، هر کس فتنه به پا کند عدالتش را از دست می¬دهد.
• دلیل دیگر قائلین به حرمت نماز جمعه اینست که سیره¬ی مسلمانان این بوده که امام جمعه را نصب می¬کرده¬اند و اگر شخصی را برای امام جمعه نصب نکنند. نماز جمعه حرام است.
پاسخ این استدلال اینست که قبول داریم سیره بر نصب بوده است اما معلوم نیست شرط جواز نماز جمعه، نصب بوده باشد. بعباره اخری سیره دلیل لبی است و عمل یا فعل، زبان ندارد. بلکه می¬توان گفت دلیل داریم نماز جمعه مشروط به حضور امام نیست، یعنی نماز جمعه حرام نیست و جایز است.
