خارج فقه (نماز جمعه) پردیسان ۱۳۹۸

استاد احمد عابدی

وجوب تعیینی نماز جمعه و نقد آن

❋ ❋ ❋

مقـدمـه: بحث در نقد دلایل و فرمایشات آیت‌ﷲ حائری بود. یکی از مقدمات ایشان این بود که این آیه امر به سعی در ذکر ﷲ نموده است و عرف می¬فهمد که این شتافتن به سوی نماز جمعه است. و ما در اصول معتقدیم الفاظ عبادات در اعم از صحیح و فاسد وضع شده است. اگر کسی بگوید صلاه بر صحیح وضع شده است، نتیجه این می¬شود که اقیموا الصلاه اطلاق ندارد. زیرا هر چه را شک نمودیم در نماز شرط است یا خیر، باید احتیاط نماییم. اما اگر کسی بگوید نماز بر اعم از صحیح و فاسد وضع شده است در این صورت بر هر چه شک نماییم تمسک به اطلاق می¬نماییم.

ادامه نقـد فرمایشات آیت‌ﷲ حائری: ما در حال بحث از آیه ای هستیم که اصلا کلمه صلاه در آن نیست. بلکه بحث در ذکر ﷲ است. به نظر اقای حائری، صلاه بر اعم وضع شده است در حالی که الان بحث در ذکر ﷲ است. و ذکر ﷲ یک لفظ کنایی است. ولذا آن بحث صحیح و اعم اینجا پیش نمی¬آید. در اینجا باید ببینیم مکنیٌ عنه این کنایه چیست؟ کنایه از نماز صحیح، فاسد، خطبه، پیامبر اکرم ص و …
بلکه اصلا این استدلال بر علیه ایشان است. ایشان می¬خواهد بفرماید نماز حمعه در غیبت وجوب تعیینی است. در حالی که این آیه می¬فرماید فاسعوا، که امر است و امر هم دلالت بر وجوب دارد. این آیه که می¬فرماید اذا نودی، یعنی وقتی اذان گفته می¬شود. اذان هم اول ظهر است. روز جمعه هم اول ظهر خطبه خوانده می¬شد دون الصلاه. احدی هم نفرموده است رفتن به خطبه واجب است. پس فاسعوا که می¬گوید بشتابید یعنی به شنیدن خطبه بشتابید، این هم که واجب نیست. پس امر فاسعوا استحبابی است. پس این قابل استفاده بر وجوب نماز جمعه نیست.
فلذا استدلال مرحوم آیت‌ﷲ حائری قابل پذیرش نیست.

محل برگزاری