خارج فقه (نماز جمعه) پردیسان ۱۳۹۸

استاد احمد عابدی

گذشتن وقت نماز جمعه

❋ ❋ ❋

مقـدمـه : تا اینجا بحث وقت نماز جمعه را بیان نمودیم، و حالا چند مسئله در باب وقت بیان می¬نماییم.

مسائل : مسئله اول این که اگر وقت نماز جمعه گذشت می¬توان آن را خواند یا خیر؟ و آیا نماز جمعه قضا دارد یا خیر؟
در مورد قضای نماز جمعه احدی از شیعه و سنی شک ندارد که نماز جمعه هرگز قضا ندارد. اما اگر وقت نماز جمعه بگذرد چند صورت است؛
یکی این که از اول اذان ظهر دقایقی سپری شد و بعد خواستیم نماز جمعه بخوانیم؛
یکی این که وقت نماز بگذرد به این که خطبه¬ها خیلی طولانی شد.
یکی این که کسی تکبیر نماز جمعه را بگوید و وسط نماز وقت منقضی شود.
یکی این که امام جمعه تکبیره الاحرام را بگوید، اما مردم اقتدا نکنند، امام در حین قرائت حمد باشد و در پایان حمد، مردم اقتدا کنند، آیا نماز صحیح است یا باطل است و اگر هم باطل بود آیا امام باید نماز را قطع کند و ظهر شروع کند یا باید مجدد جمعه را شروع کند؟

پاسخ مسئله اول : ابتدا این را بیان می¬کنیم که قطع عبادت جایز نیست و قرآن هم فرموده است: «لا تبطلوا اعمالکم» یعنی نماز خود را نشکنید. یک مطلب هم این که اگر شک داریم وقت نماز گذشت یا خیر، در این جا استصحاب بقای وقت جاری است. ولی اگر یقین دارم وقت تمام شده است و هنوز اما جمعه در حال خواندن خطبه یا نماز است. اگر امام در حال خواندن خطبه بود و وقت گذشت، اگر خطبه متصل به اذان ظهر بوده، یعنی بلافاصله بعد اذان شروع کرد و خطبه را هم جزو نماز بدانیم؛ می¬گوییم با عنایت به این که این عبادتی است که شروع کرده است و قرآن نهی از شکستن عبادات نموده، باید خطبه را تمام کرده و نماز را اقامه کند. چنین نماز جمعه¬ای صحیح است.
اگر امام جمعه می¬داند خطبه اش خیلی طول میکشد حق ندارد خطبه را شروع کند و باید نماز ظهر بخواند، یا باید خطبه را قبل از اذان شروع کند. اما اگر شروع کرد و صحیح هم شروع کرد، روایات زیاده داریم که این هر کس مقداری از وقت نماز را درک کرد، بقیه اش را هم باید ادامه بدهد و ادا هم هست و قضا نیست.
اما اگر از اول خطبه متصل به اذان نبوده و هیچی از وقت را درک نکرده، حق شروع خطبه را ندارد و نباید نماز جمعه بخواند و باید نماز ظهر بخواند. و همچنین است اگر کسی بگوید خطبه جزو نماز نیست با این که خطبه صحیح و داخل وقت بوده، نماز جمعه خارج وقت و باطل است و باید نماز ظهر خواند، زیرا وقت نماز جمعه مضیق است.

محل برگزاری