مقـدمـه : یک مطلب دیگر در مورد وقت نماز جمعه که در جواهر نقل شده اینست که آیا مکلف ظهر جمعه باید صبر کند و ببیند نماز جمعه برگزار می-شود یا می¬تواند سر ظهر در شروع نماز ظهر عجله کند؟
پیشتر بیان نمودیم درست اینست که نماز جمعه باید اول اذان شروع شود، بین اذان و خطبه نباید فاصله شود. اگر کسی بگوید می¬توان صبر کرد، الان اذان ظهر شد و هنوز شرایط نماز جمعه هم مهیا نیست آیا می¬توانم نماز بخوانم یا باید صبر کنم؟
نظر مرحوم صاحب جواهر در مسئله : صاحب جواهر فرموده است دو جه است. یعنی به قولی می¬توان عجله کرد و طبق قولی نمی¬توان عجله کرد. صاحب مدارک فرموده است باید صبر کند و ببیند نماز جمعه برگزار می¬شود، پس عجله به خواندن نماز ظهر در روز جمعه جایز نیست زیرا آن چه واجب بوده نماز جمعه بوده است و وقتی جایز است نماز ظهر بخوانیم که یقین داشته باشیم نمی¬توان نماز جمعه خواند.
سپس خود صاحب جواهر می¬فرماید شاید دلیل قائلین به جواز اقامه ظهر این باشد که اکتفا به اصل عدم شرایط برگزاری نماز جمعه باشد.
تعجیل در اقامه ظهر : اگر شخص نماز جمعه را بخواند و ببیند نماز جمعه برگزار گردید، آیا باید برود یا خیر؟ اگر ممکن است که باید برود و نماز ظهرش هم باطل است اما اگر نتواند برود چون نمی¬رسد، آیا نماز ظهر ش باطل است و دوباره باید اعاده کند یا دیگر نیازی به اعاده نیست؟
در اینجا باید دید در نماز ظهری که خوانده، قصد قربت از او متمشی شده است یا خیر. اگر کسی می¬داند باید نماز جمعه برود و نمی¬رود، در اینجا نماز ظهر باطل است چون قصد قربت ندارد. قصد قربت یعنی قصد اطاعت امر.
اما اگر کسی قصد قربت از او متمشی می¬شود. مثلا غافل است یا حواسش نیست یا رجاءً نماز ظهر می¬خواند، بعد هم معلوم شد باید نماز جمعه می¬رفته است، چنین شخصی قصد قربت دارد. حال آیا نمازش باطل است یا خیر؟ حدیث لاتعاد می¬فرماید نماز اعاده ندارد مگر در پنج ضورت قبله و وقت و طهارت و رکوع و سجود. کسی که باید جمعه می¬خواند ولی نماز ظهر خوانده، رکوع و سجده و قبله و طهورش مشکلی ندارد. فقط بحث روی وقت است که آیا وقت درست است یا خیر؟ این روایت این را نمی¬گیرد که سر ظهر وقت برای جمعه است و مکلف در آن نماز ظهر بخواند. مراد از وقت در این روایت قبل از اذان، نماز بخواند. اما اگر کسی در وقت ظهر نماز عصر بخواند و بالعکس، در این صورت وقت در لاتعاد شامل او نمی¬شود. فلذا چنین ظهری اعاده ندارد.
نظر صاحب جواهر در مسئله : مرحوم صاحب جواهر فرموده است اگر شرایط جمعه فراهم بود، آیا نماز ظهری که خواند مجزی است یا خیر، دو وجه وجود دارد که نظر اقوی عدم است و باید ظهر را دوباره بخواند. علت هم اینست که آن ظن کافی نیست. یعنی ظن داشت جمعه بر قرار نمی¬شود، و این ظن هم کافی نیست.
نظر استاد عابدی در مسئله : ما گفتیم نماز ظهر باطل است، چون کسی که نماز ظهر می¬خواند می¬گوید اصل اینست که شرایط نماز جمعه بر قرار نیست و اصل هم شرعی است. بعد هم فهمید این اصل شرعی اشتباه بوده است. اگر اصل عملی جاری کردیم و کشف خلاف شد، این مورد مانحن فیه است و به این جهت باید نماز ظهر را اعده کند. با کشف خلاف، اصل از اعتبار می¬افتد.
